بیش از یک قرن از انتخاب تهران به عنوان پایتخت ایران می‌گذرد. از آن زمان تاکنون بناهای ارزشمند زیادی در این شهر ساخته شده است. در این میان برخی از کاخ‌ها و عمارت‌های دوره قاجاریه همچون عمارت مسعودیه و کاخ ملت تهران مانند نگینی در دل پایتخت می‌درخشند که یکی از آن ها کاخ شمس العماره است.
اگر تا به حال به کاخ گلستان رفته باشید؛ حتماً از عمارت شمس العماره زیبا نیز دیدن کرده‌اید. این عمارت در داخل مجموعه کاخ گلستان و در بخش شرقی کاخ قرار دارد. در ادامه این مطلب از مجله گردشگری بیشتر درباره این عمارت و تاریخچه آن صحبت خواهیم کرد؛ پس همراه پرشین هتل باشید.
همه چیز درباره معماری شمس العماره
شمس العماره یکی از زیباترین بناهای دوره قاجاریه است. این بنا در پنج طبقه ساخته شده و نمای بیرونی آن کاملاً قرینه است. وقتی از بیرون به این کاخ نگاه می‌کنید به خوبی می‌توانید عظمت و شکوه این بنا را درک کنید. دو برج در دو طرف این کاخ ساخته شده است که ارتفاع نسبتاً زیادی دارند. احتمالاً در گذشته بخش زیادی از شهر تهران از بالای برج‌ها قابل مشاهده بوده است.
با اینکه بنا متعلق به دوره قاجاریه است و یک ساختمان چند طبقه محسوب می‌شود؛ اما شما می‌توانید رنگ و بوی معماری اروپایی را در آن مشاهده کنید. ناگفته نماند که ارتفاع ساختمان حدود 35 متر است و از معیرالممالک به عنوان طراح این بنا یاد می‌شود. همچنین استاد علی کاشی معمار اصلی این کاخ چشم‌نواز بوده است. او یکی از برجسته‌ترین معماران ایرانی محسوب می‌شود که در دوره قاجاریه زندگی می‌کرده و بناهای ارزشمندی از او به یادگار مانده است.
ساعت مشهور عمارت
نکته جالب دیگر درباره این عمارت، ساعت بزرگی است که بین دو برج قرار گرفته است. بر اساس برخی از منابع تاریخی این ساعت یادگار ناصرالدین‌شاه قاجار است. او این ساعت را در سفرش به فرنگ از ملکه ویکتوریا هدیه می‌گیرد و با خود به تهران می‌آورد. علاقه ناصرالدین‌شاه به ساعت زبانزد خاص و عام بوده و بخش زیادی از ساعت‌های موجود در کاخ گلستان متعلق به دوره پادشاهی او هستند.
ساعت شمس العماره در سال 1252 وارد ایران شده و بر روی نمای بیرونی عمارت نصب می‌شود. گفته می‌شود که صدای این ساعت به قدری زیاد بوده که آسایش ساکنین عمارت را گرفته و حتی در بخش‌هایی از تهران نیز صدای آن به گوش می‌رسیده است.
به دستور ناصرالدین‌شاه عده‌ای تلاش می‌کنند که صدای ساعت را کم کنند اما چون در این کار مهارتی نداشتند، صدای ساعت به طور کامل خاموش می‌شود. البته ساعت هنوز هم کار می‌کرده و بسیاری از مردم از طریق آن متوجه ساعت دقیق می‌شدند.
در سال 1304 این ساعت برای مدتی طولانی از کار می‌افتد. بیش از نود سال طول می‌کشد که دوباره ساعت به حرکت درمی‌آید اما چند ماه بعد دوباره از کار می‌افتد. در نهایت در بهار 1400 این ساعت مشهور دوباره شروع به کار می‌کند و صدای زنگش هم درست می‌شود.
محمد ساعتچی یکی از استادان ساعت‌سازی ایران وظیفه تعمیر این ساعت را برعهده می‌گیرد و بیش از دو ماه زمان صرف تعمیر این ساعت می‌کند. درباره این ساعت افسانه‌ها و داستان‌های زیادی وجود دارد. برای مثال گفته می‌شود دو جغد در داخل ساعت زندگی می‌کردند و هر وقت از ساعت بیرون می‌آمدند، شاه عوض می‌شده و سلطنت تغییر می‌کرده است.
معماری بخش داخلی کاخ
تا اینجا درباره نمای بیرونی شمس العماره صحبت کردیم. با این حال احتمالاً شما هم منتظرید تا چیزهای بیشتری درباره داخل این کاخ تاریخی بدانید. قبل از هر چیز شاید برایتان جالب باشد که بدانید هزینه ساخت این بنا و وسایلی که برای داخل آن تهیه شده حدود 40 هزار تومان بوده است.
داخل عمارت ضیافتی از هنرهای اصیل ایرانی برپاست. شما می‌توانید آینه‌کاری‌ها، مقرنس‌کاری‌ها و گچ‌بری‌های بسیار هنرمندانه‌ای را در داخل عمارت مشاهده کنید که نظیرش در هیچ‌کدام از عمارت‌های دیگر وجود ندارد. تزئينات دیوارها و سقف‌ها توسط ماهرترین هنرمندان ایرانی انجام شده و نقاشی‌های بی‌نظیری نیز در آن وجود دارد.
در طبقه اول تالار شاه‌نشین قرار دارد. در این طبقه اتاق‌هایی در دو طرف ساخته شده و بخش زیادی از دیوارها با آینه تزئین شده‌اند. این بخش از عمارت رو به حیاط بوده و باغچه و حوضچه بیرون عمارت از طریق پنجره‌های بزرگ به خوبی قابل رؤیت هستند.
در گذشته از این طبقه برای برگزاری مراسم رسمی استفاده می‌کردند. در طبقات بالاتر اتاق‌های دیگری وجود دارند که برای صرف عصرانه یا برخی تفریحات روزانه مورد استفاده قرار می‌گرفتند. در واقع این عمارت هیچ وقت محلی برای سکونت دائمی نبوده است. طبقه آخر کاخ، کلاه فرنگی نام دارد. مشبک‌کاری، آینه‌کاری، تزئینات نقاشی روی دیوار و حفاظ‌های چوبی بخشی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این طبقه محسوب می‌شوند.
تاریخچه عمارت خورشید
شمس العماره تاریخچه مفصلی دارد. بسیاری از مورخان از این عمارت به عنوان یکی از زیباترین عمارت‌های ایرانی یاد کرده‌اند. این بنا به دستور ناصرالدین‌شاه ساخته شد. او دستور ساخت این بنا را در سال 1282 صادر کرد. برخی از مورخان بر این باورند که سفرهای ناصرالدین‌شاه به کشورهای اروپایی و تماشای ساختمان‌های بلند در این کشورها باعث شد که او نیز بخواهد یک ساختمان با این ویژگی‌ها در تهران داشته باشد.
تا قبل از ساخت این عمارت هیچ سازه‌ای با اسکلت فلزی در کشور وجود نداشته به همین دلیل این بنا از نظر معماری نیز اهمیت زیادی دارد. بسیاری معتقدند که ساخت این بنا نقطه آغازی برای ساخت بناهای دیگر با معماری مدرن بوده؛ چیزی که تا قبل از آن در کشور سابقه نداشته است.
چگونه به این عمارت برویم؟
شمس العماره در بخش شرقی کاخ گلستان قرار دارد. برای بازدید از این عمارت باید به میدان پانزده خرداد بروید و وارد کاخ گلستان شوید. پس از وارد شدن به مجموعه گلستان می‌توانید این عمارت را در کنار موزه مردم‌شناسی ببینید.
برای ورود به کاخ گلستان باید بلیت بخرید. همچنین اجازه عکاسی از بخش‌های مختلف عمارت بدون فلش و سه‌پایه را نیز دارید. ساعت کاری مجموعه همه‌روزه از ساعت 9 صبح تا 5 عصر است. با این حال در ایام تعطیلات یا ایام عزاداری ممکن است ساعات بازدید متفاوت باشد.
چرا باید شمس العماره را از نزدیک ببینید؟
شمس العماره با سایر کاخ‌ها و عمارت‌هایی که قدمتی مشابه با آن دارند، بسیار متفاوت است. برای مثال این عمارت اولین ساختمان چندطبقه‌ای است که اسکلت فلزی دارد و در عین حال از مصالح سنتی مانند کاه‌گل و ساروج برای ساخت آن استفاده شده است.
درباره زیبایی‌ها و تزئینات داخلی و نمای بیرونی عمارت هم که در این مطلب مفصل صحبت کردیم و گفتیم که از این نظر جزو خاص‌ترین و منحصربه‌فردترین کاخ‌های دوره قاجاریه محسوب می‌شود. در ضمن ساعت قدیمی عمارت که هدیه ملکه انگلستان به شاه ایران است را نیز نباید از یاد برد. اگر قصد سفر به تهران و اقامت چند روزه در این شهر را دارید می‌توانید از طریق پرشین هتل بهترین هتل های تهران را به صورت آنلاین رزرو کنید.
