به گفته کارشناسان پرشین هتل ، جزیره کیش با طبیعت زیبا و جاذبه های گردشگری متنوع خود، یکی از مقاصد محبوب گردشگران ایرانی است. در میان تمام زیبایی های این جزیره، درخت سبز کیش یکی از نمادهای طبیعی و تاریخی به شمار می رفت.
درخت سبز کیش ، این درخت کهنسال که قدمتی حدود 500 تا 600 سال داشت، نه تنها یک میراث طبیعی ارزشمند بود، بلکه بخشی از فرهنگ و باورهای مردم منطقه نیز محسوب می شد. در این مطلب از مجله گردشگری ، به معرفی کامل درخت سبز کیش، ویژگی های خاص، اهمیت زیست محیطی و فرهنگی و متأسفانه سرنوشت تلخ آن خواهیم پرداخت.
درخت سبز کیش، نماد ایستادگی و زندگی
درخت سبز کیش یا همان درخت لور (انجیر معابد) که در بخش شمالی جزیره کیش و در منطقه ای معروف به دره پرتغالی ها قرار داشت، یکی از کهن ترین درختان کشور ایران به شمار می رفت.
چرا این درخت نماد ایستادگی است ؟
این درخت با تنه عظیم و ریشه های آویزان خود، قرن ها در برابر بادهای شدید و طوفان های خلیج فارس ایستادگی کرده بود و تبدیل به نمادی از استقامت و پایداری شده بود.
مجموعه گردشگری درخت سبز:
مجموعه گردشگری درخت سبز در اطراف این درخت تاریخی شکل گرفته بود و هر ساله پذیرای هزاران گردشگر داخلی و خارجی بود که برای تماشای این شگفتی طبیعت به کیش سفر می کردند. با توجه به آب و هوای گرم و شرجی کیش، حضور این درخت همیشه سبز با تاج گسترده اش، تجربه ای دلنشین برای مسافرانی که قصد رزرو تور کیش را داشتند فراهم می کرد.
درخت سبز کیش ، تاریخچه و اصالت
درخت سبز کیش از گونه فیکوس رلیگیوزا (Ficus religiosa) یا همان انجیر معابد بود که اصالتاً بومی شبه قاره هند و مناطق جنوب شرقی آسیا است.
تاریخچه گونه درخت سبز کیش :
براساس مستندات تاریخی، این گونه از درختان در دوره حکومت ایلخانان مغول یا امپراتوری تیموریان (قرن هشتم هجری) از هند و چین به ایران آورده شد و در مناطق گرمسیری جنوب کشور از جمله جزایر کیش و قشم، بندرعباس و چابهار کاشته شد.
قدمت درخت سبز کیش :
قدمت درخت سبز کیش بین 500 تا 600 سال تخمین زده می شد. برخی از محققان حتی سن آن را بیش از 700 سال برآورد کرده اند که نشان دهنده اهمیت تاریخی این درخت بود. حضور این درخت کهنسال در جزیره کیش، نشانگر پیشینه آبادانی و توجه به این منطقه از خلیج فارس در دوران گذشته است.
درخت سبز کیش ، ویژگی های منحصر به فرد
درخت سبز کیش دارای ویژگی های منحصر به فردی بود که آن را از سایر گونه های گیاهی متمایز می کرد. این ویژگی ها شامل ساختار ظاهری، نحوه رشد، برگ ها، میوه ها و سازگاری با محیط می شد. شناخت این ویژگی ها به درک بهتر اهمیت این میراث طبیعی کمک می کند.
درخت سبز کیش و ساختار شگفت انگیزش : ریشه هایی که تنه می شوند!
یکی از جالب ترین ویژگی های درخت سبز کیش، ساختار رشد آن بود. این درخت با ساختاری متفاوت از سایر درختان، ابتدا به صورت یک تنه اصلی رشد می کرد و سپس شاخه های آن به سمت زمین آویزان می شدند. این شاخه های آویزان پس از رسیدن به زمین، ریشه می دواندند و به مرور زمان تبدیل به تنه های جدید می شدند.
نتیجه فرایند رشد درخت :
این فرآیند رشد باعث شده بود تا درخت سبز کیش با گذشت صدها سال، به درختی با چندین تنه به هم پیوسته و دارای ساختاری پیچیده و مرموز تبدیل شود. ریشه های هوایی قابل توجه و سایه اندازی خوب، از ویژگی های بارز این درخت بود که منظره ای خیره کننده و چشم نواز را برای بازدیدکنندگان کیش ایجاد می کرد.
درخت سبز کیش ، برگ های قلبی شکل
برگ های درخت سبز کیش از نوع چرمی، بیضی شکل، شفاف و بزرگ بودند که شکلی شبیه به قلب داشتند. این برگ ها همیشه سبز بوده و تنها در یک دوره کوتاه یک ماهه خزان می کردند. همچنین مقاومت خوبی در برابر وزش باد، آفات و بیماری ها از خود نشان می دادند.
درخت سبز کیش ، میوه های درخت
میوه های درخت سبز کیش که به "رطب لور" معروف بودند، به اندازه فندق و به رنگ قرمز یا نارنجی بودند. این میوه ها هم زمان با خرما در مناطق جنوبی کشور برداشت می شدند و از خواص درمانی قابل توجهی برخوردار بودند. علاوه بر میوه، از پوست، شاخه و برگ این درخت نیز برای مصارف خوراکی و دارویی استفاده می شد.
درخت سبز کیش ، چرخه حیات عجیب: روش تکثیر منحصر به فرد
یکی دیگر از ویژگی های منحصر به فرد درخت سبز کیش، چرخه زندگی و روش تکثیر عجیب آن بود. برخلاف سایر گونه های درخت انجیر، عامل اصلی رشد و تکثیر درخت انجیر معابد، پرندگان بودند. پرندگان از میوه درخت لور تغذیه می کردند و دانه هایی که در فضله آنها باقی می ماند، روی درختان دیگر سقوط می کرد.
مراحل رشد درخت لور جدید
مراحل اولیه رشد گیاه جدید با جوانه زدن دانه ها و فرستادن ریشه به سمت زمین آغاز می شد. تنه درخت میزبان به تدریج توسط ریشه هایی که به زمین می رسیدند احاطه شده و با افزایش ریشه ها، درخت میزبان به خفگی می رسید. در نهایت، ریشه های مهاجم تنه اصلی درخت جدید را تشکیل می دادند و عضو جدیدی به خانواده درختان لور اضافه می شد.
روش های دیگر تکثیر درخت لور:
البته دانه هایی که به پای درخت اصلی می افتادند، در کنار درخت مادر رشد می کردند. تکثیر درخت انجیر معابد به روش قلمه نیز امکان پذیر بود و از این طریق نیز می توانست تکثیر شود.
درخت سبز کیش ، باورها و آیین های مرتبط
درخت سبز کیش در فرهنگ و باورهای مردم منطقه جایگاه ویژه ای داشت. بسیاری از مردم محلی و حتی گردشگران این درخت را مقدس می دانستند و معتقد بودند که دارای نیروهای ماورایی و انرژی مثبت است. به همین دلیل، آیین ها و سنت های خاصی در ارتباط با این درخت شکل گرفته بود.
برآورده شدن آرزوها :
از قدیم الایام مردم برای برآورده شدن حاجات و آرزوهای خود، نخ یا پارچه هایی را به شاخه های درخت گره می زدند. این باور بیشتر شبیه به آیین هندوها بود که درخت انجیر معابد را مقدس می دانستند. در فرهنگ هندوها، درخت انجیر معابد با بودا ارتباط دارد و اعتقاد بر این است که بودا زیر چنین درختی به روشنایی و بیداری رسیده است.
حفاظت از درخت در برابر خرافات:
در سال های اخیر، به منظور حفاظت از درخت کهنسال، مسئولان دور درخت را حصارکشی کرده و از بستن نخ و پارچه به شاخه های آن جلوگیری می کردند. این اقدام با هدف افزایش طول عمر درخت و حفظ سلامت آن انجام شده بود، اما متاسفانه نتوانست از سرنوشت تلخ آن جلوگیری کند.
درخت سبز کیش و اهمیت زیست محیطی آن
درخت سبز کیش علاوه بر ارزش تاریخی و فرهنگی، از نظر زیست محیطی نیز اهمیت فراوانی داشت. این درخت نقش مهمی در اکوسیستم منطقه ایفا می کرد و خدمات ارزنده ای به محیط زیست ارائه می داد.
کاهش آلودگی صوتی:
یکی از مهم ترین ویژگی های زیست محیطی درخت سبز کیش، توانایی آن در جذب آلاینده ها و کاهش آلودگی صوتی بود. تحقیقات نشان داده است که درخت انجیر معابد در میان سایر گیاهان، بیشترین کاهش شدت صوت را از خود نشان می دهد. به همین دلیل، کاشت این درخت در مناطق آلوده به فلوراید، نواحی بادخیز یا اطراف نیروگاه ها بسیار مناسب است.
مناسب فضای سبز شهری ، درختی بدون حساسیت
از آنجایی که دانه های گرده این گیاه در محیط بیرون انتشار نمی یابد، واکنش های حساسیت زا نیز در پی ندارد و گونه مناسبی برای کشت در فضاهای سبز شهری به حساب می آید. این خاصیت باعث می شود که درخت سبز علاوه بر کنترل آلودگی های صوتی، آلاینده های محیطی را نیز کنترل کند.
درخت سبز کیش و مجموعه گردشگری آن
اطراف درخت سبز کیش، مجموعه گردشگری زیبایی با نام "پارک درخت سبز" شکل گرفته بود که امکانات رفاهی و تفریحی متنوعی را برای بازدیدکنندگان فراهم می کرد. این مجموعه با طراحی زیبا و فضای سرسبز، محیطی دلنشین برای گذراندن اوقاتی خوش در کنار این درخت افسانه ای ایجاد کرده بود.
امکانات مجموعه درخت سبز کیش
مجموعه درخت سبز شامل آلاچیق هایی برای استراحت گردشگران، مسیرهای پیاده روی با چراغ های فانوسی شکل، گل های کاغذی رنگارنگ، باربیکیو برای طبخ غذا، سرویس بهداشتی، نمازخانه، بوفه و رستوران فصلی بود. این امکانات، شرایط مطلوبی را برای بازدیدکنندگانی که با رزرو تور به کیش سفر می کردند، فراهم می آورد.
دسترسی به دیگر جاذبه ها
پارک درخت سبز دو درب ورودی داشت که یک درب آن با شهر تاریخی حریره و دیگری با آب انبار سنتی کیش مشترک بود. این موقعیت مناسب باعث می شد گردشگران بتوانند پس از دیدار از درخت سبز، به راحتی از سایر جاذبه های نزدیک نیز بازدید کنند.
درخت سبز کیش و جاذبه های گردشگری نزدیک
مجموعه درخت سبز کیش در مجاورت چندین جاذبه گردشگری مهم دیگر قرار داشت که بازدید از آنها می توانست تجربه سفری کامل و لذت بخش را برای مسافرانی که اقدام به رزرو هتل در کیش می کردند، فراهم آورد. از مهم ترین این جاذبه ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
شهر باستانی حریره:
شهر باستانی حریره ، شهر تاریخی با قدمتی حدود 800 سال، بقایای یک شهر از دوران ساسانیان و دوران اسلامی است که شامل یک ساحل، حمام تاریخی، تعدادی قنات و چند خانه اعیانی می شود. بازدید از این شهر، معماری زیبای گذشتگان را نشان می دهد.
خانه اعیانی کیش:
خانه اعیانی کیش در شهر تاریخی حریره، بقایای یک ساختمان بزرگ خشتی آجری وجود دارد که متعلق به یک خانواده اشرافی و ثروتمند بوده است. قدمت این خانه به دوره ایلخانی می رسد و از بخش های مختلفی چون محل سکونت بانوان، ایوان، مهمان خانه، گرمخانه و آشپزخانه تشکیل شده است.
آب انبار سنتی کیش:
آب انبار دو قلو یا پنج بادگیر کیش، یکی دیگر از جاذبه های قسمت شمالی جزیره است که در سال 1373 با معماری مشابه بناهای شهر یزد احداث شده است. این بنا دارای دو گنبد و پنج بادگیر است که برای خنک نگه داشتن فضای داخلی کاربرد خوبی دارد.
شهر زیرزمینی کاریز:
شهر زیرزمینی کاریز شامل تونل های قدیمی است که به قنات های باستانی منتهی می شود و تاریخ غنی کیش را به نمایش می گذارد.
باشگاه سوارکاری کیش:
این باشگاه فرصتی عالی برای علاقه مندان به سوارکاری و تجربه فعالیت های ورزشی در فضای باز فراهم می کند.
پایاب کیش:
محیطی برای تفریح و سرگرمی، مناسب برای لذت بردن از اوقات با خانواده و دوستان.
درخت سبز کیش ، سرنوشت تلخ آن
متأسفانه در اردیبهشت ماه 1402، خبر تلخ نابودی درخت سبز کیش منتشر شد. براساس گزارش ها، اقدامات نادرست و غیر اصولی در هرس این درخت تاریخی باعث نابودی آن شد. مرتضی رمضانی گالشی، معاون گردشگری منطقه آزاد کیش، اعلام کرد که سازمان منطقه آزاد کیش تلاش داشت با استفاده از مواد نگهدارنده خاص، عمر این درخت چند صد ساله را افزایش دهد.
عامل نابودی درخت سبز کیش:
علی رغم تأکیدات مکرر بر حفاظت و نگهداری از این درخت به عنوان یک اثر ارزشمند گردشگری، افرادی از شرکت های عمران، آب و برق خدمات کیش بدون هماهنگی و برخلاف اصول تخصصی، اقدام به هرس غیراصولی این درخت کردند. این کار نه تنها باعث آسیب دیدگی شدید درخت شد، بلکه به نابودی کامل آن منجر گردید.
پیگیری قانونی و مدیریت منابع گردشگری:
در پی این حادثه، تخلفات اداری مربوط به عوامل اجرایی شناسایی شد و قرار شد آنها مورد پیگیری قانونی قرار گیرند. این واقعه نشان دهنده ضرورت افزایش آگاهی و دقت در مدیریت منابع طبیعی و تاریخی است و بر اهمیت هماهنگی و اجرای دقیق دستورالعمل های حفاظتی در حفظ میراث گردشگری تأکید می کند.
درخت سبز کیش ، میراثی که باید حفظ می شد
درخت سبز کیش یکی از ارزشمندترین میراث های طبیعی و تاریخی جزیره کیش بود که متأسفانه بر اثر بی توجهی و عدم رعایت اصول علمی از بین رفت. این درخت کهنسال که قرن ها در برابر شرایط سخت محیطی دوام آورده بود، نماد ایستادگی و پایداری برای مردم منطقه به شمار می رفت و جایگاه ویژه ای در فرهنگ و باورهای آنها داشت.
درسی تلخ برای میراث طبیعی
نابودی درخت سبز کیش زنگ خطری است برای توجه بیشتر به حفاظت از میراث های طبیعی و تاریخی کشورمان. این واقعه تلخ یادآور اهمیت اتخاذ رویکردهای علمی و تخصصی در نگهداری از آثار ارزشمند است و نشان می دهد که چگونه نگاه های غیراصولی و کوتاه مدت می توانند به آثار با ارزش تاریخی و طبیعی آسیب های جبران ناپذیری وارد کنند.
درس عبرتی برای حفاظت بهتر از میراث طبیعی
امید است با درس گرفتن از این تجربه تلخ، گام های مؤثرتری در جهت حفاظت از سایر میراث های طبیعی و تاریخی کشورمان برداشته شود. اگرچه درخت سبز کیش دیگر با ما نیست، اما خاطره و اهمیت آن در ذهن دوستداران طبیعت و گردشگرانی که روزگاری سایه سار آن را تجربه کرده اند، باقی خواهد ماند.
پرشین هتل همواره تلاش می کند تا با معرفی جاذبه های گردشگری ایران، در حفظ و اشاعه میراث فرهنگی و طبیعی کشور سهیم باشد، همچنین می توانید از طریق سایت پرشین هتل اقدام به رزرو هتل کیش نمایید.
