به گفته کارشناسان پرشین هتل ، جزیره کیش با جاذبه های متنوع گردشگری خود، یکی از مقاصد محبوب برای مسافران داخلی و خارجی است. در میان جاذبه های مدرن این جزیره زیبا، آثار تاریخی ارزشمندی نیز وجود دارد که کمتر مورد توجه قرار گرفته اند.
خانه اعیانی کیش یکی از این آثار باستانی است که در شهر تاریخی حریره واقع شده و بازگوکننده بخشی از تاریخ کهن این منطقه است، این بنای تاریخی که قدمت آن به دوران ایلخانی و تیموری می رسد، نمایانگر معماری اصیل ایرانی بوده و با کاشیکاری های ستاره‌ای منحصر به فرد خود، توجه هر گردشگری را به خود جلب می کند.
در این مطلب از مجله گردشگری قصد داریم شما را با خانه اعیانی کیش، این گنجینه پنهان در جزیره کیش آشنا کنیم و اطلاعات جامعی درباره تاریخچه، معماری، بخش‌های مختلف، نحوه دسترسی و جاذبه‌های اطراف آن ارائه دهیم تا در سفر بعدی خود به کیش، بازدید از این بنای تاریخی ارزشمند را از دست ندهید.
خانه اعیانی کیش؛ گنجینه‌ای از فرهنگ و هنر ایرانی
خانه اعیانی کیش یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی جزیره کیش است که در شهر باستانی حریره قرار دارد. این بنای تاریخی که در سال ۱۳۷۶ به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسیده، با وسعتی حدود ۲۰ هکتار، نمونه بارزی از معماری سنتی ایرانی به سبک خانه های یزد، اصفهان و کاشان است. آنچه این خانه اعیانی را از سایر بناهای شهر حریره متمایز می کند، مساحت بیشتر و استفاده از کاشیکاری های ستاره ای در تزیینات آن است که نشان از ثروت و جایگاه اجتماعی صاحب خانه دارد.
این بنای تاریخی که مشرف به خلیج فارس ساخته شده، علاوه بر ارزش تاریخی، چشم انداز زیبایی از دریا را پیش روی بازدیدکنندگان قرار می دهد. اگر به تاریخ و معماری سنتی ایران علاقه مند هستید، بازدید از خانه اعیانی کیش می تواند یک تجربه فرهنگی ارزشمند در سفر شما به جزیره کیش باشد.
معرفی خانه اعیانی کیش؛ پنجره‌ای به تاریخ کهن خلیج فارس
خانه اعیانی کیش در شمال جزیره و در شهر باستانی حریره واقع شده است، این خانه که به دلیل نزدیکی به دریا روی تپه ای بنا شده، یکی از مکان های دیدنی کیش است که در مقایسه با سایر جاذبه های گردشگری جزیره کیش، کمتر شناخته شده است. معماری این خانه شباهت زیادی به معماری خانه های سنتی فلات مرکزی ایران دارد و طبق بررسی های باستان شناسان، احتمالاً چندین خانواده در این مجموعه زندگی می کرده اند.
لوحی شیشه ای در محوطه این خانه نصب شده که توسط سازمان منطقه آزاد کیش تهیه شده است و در آن نوشته شده: "به دلیل کشف مقدار زیادی تزیینات معماری، کارشناسان نام عمارت اعیانی را برای این بنا انتخاب کرده اند. آثار به جای مانده از این عمارت مربوط به دوره های ایلخانی و تیموری حدود نزدیک به ۸۰۰ سال قبل است."
برای بازدید از خانه اعیانی کیش، باید به بلوار میرمهنا، بلوار المپیک، میدان حریره و خیابان کرانه در شهر باستانی حریره مراجعه کنید. این مکان تاریخی فاصله ای حدود ۱۰ کیلومتر با مرکز شهر کیش دارد و به راحتی با تاکسی یا خودروی شخصی قابل دسترسی است. بازدید از این مکان تاریخی رایگان بوده و در تمام ساعات شبانه روز امکان پذیر است، اما پیشنهاد می شود برای جلوگیری از گرمای هوا، در ساعات بعد از ظهر از آن بازدید کنید.
قدمت خانه اعیانی کیش
باستان شناسان قدمت خانه اعیانی کیش را حدود ۸۰۰ سال تخمین زده اند که به دوران ایلخانی و تیموری باز می گردد. این برآورد بر اساس مطالعه سبک معماری، مصالح به کار رفته و به ویژه کاشیکاری های ستاره ای موجود در تزیینات خانه صورت گرفته است. کاشی های ستاره ای که در این بنا به کار رفته، از کالاهای وارداتی عصر ایلخانی بوده که از طریق جزیره کیش وارد ایران می شده است و در ساخت بناهای مهم آن دوران مانند تخت سلیمان و سلطانیه نیز استفاده شده است.
تاریخچه خانه اعیانی کیش
برخی از مورخان معتقدند که سعدی شیرازی در کتاب گلستان از خانه اعیانی یاد کرده است، اما این موضوع به طور قطعی ثابت نشده است. تاکنون هیچ کتیبه ای در این خانه کشف نشده که اطلاعات دقیقی درباره زمان ساخت، مالک یا کاربری خاص آن ارائه دهد، اما مطالعات باستان شناسی نشان می دهد که این خانه متعلق به یکی از ثروتمندان و اشخاص مهم شهر بوده است.
شهر حریره که این خانه در آن واقع شده، قدمتی بین اواخر دوره ساسانی و اوایل دوران اسلامی دارد و بر اساس کاوش های باستان شناسی، این ناحیه دارای جمعیت زیادی بوده و از مجموعه های ساحلی، خانه های اعیانی، حمام، مسجد، کارگاه شیشه گری و قنات های قدیمی تشکیل شده است.
معماری شگفت‌انگیز خانه اعیانی کیش
معماری خانه اعیانی کیش از نمونه های بارز معماری سنتی ایرانی است که در آن از مصالحی چون خشت، گل، چوب و سنگ استفاده شده است. این خانه روی تپه ای مشرف به خلیج فارس بنا شده و از فراز آن می توان منظره زیبایی از دریا را مشاهده کرد. متأسفانه به دلیل قرار گرفتن در مجاورت دریا و عدم مرمت مناسب در طول سالیان، بخش زیادی از ساختمان از جمله سقف ها و اتاق ها تخریب شده و تنها بخشی از طاق های سنگی آن باقی مانده است.
با این حال، هنوز می توان سبک معماری ایلخانی را در طاق ها، دالان ها و دیوارهای باقی مانده مشاهده کرد. معماری این خانه حساب شده و دقیق بوده و در گوشه گوشه آن، جزئیاتی دیده می شود که در خانه های معمولی وجود نداشته است.
برخی از ویژگی های معماری خانه اعیانی عبارتند از:
- استفاده از کاشیکاری های ستاره ای در تزیینات (نماد ثروت و تشخص)
- ساخت خانه روی تپه و مشرف به دریا
- ایجاد حیاط مرکزی و چیدمان اتاق ها در اطراف آن
- ساخت دالان های زیرزمینی برای دفاع و فرار در هنگام جنگ
- استفاده از سیستم قنات و آب انبار برای تأمین آب شیرین
- وجود پلکان هایی که به طبقه دوم منتهی می شده است
این ویژگی ها نشان می دهد که خانه اعیانی کیش نه تنها محل سکونت، بلکه مکانی برای دفاع، تجارت و فعالیت های اجتماعی بوده است.
بخش‌های مختلف خانه اعیانی کیش
خانه اعیانی کیش مانند سایر خانه های سنتی ایرانی، از بخش های مختلفی تشکیل شده که هر کدام کاربرد خاصی داشته اند. اگرچه بسیاری از این بخش ها تخریب شده اند، اما هنوز می توان با مشاهده دقیق بقایای ساختمان، کاربری آنها را حدس زد.
حمام تاریخی خانه اعیانی کیش
یکی از مهمترین بخش های خانه اعیانی، حمام آن است که در بخش جنوبی بنا قرار دارد و از طریق راهروهای سرپوشیده به سایر بخش های خانه متصل می شده است. این حمام که به گفته باستان شناسان یکی از قدیمی ترین حمام های ایرانی است، شامل بخش هایی چون سربینه (محل تعویض لباس)، گرمخانه و تون حمام (کوره حمام) بوده است. همچنین دو خزینه کوچک و بزرگ در جنوب گرمخانه قرار داشته که آخرین بخش ساختمان را تشکیل می داده اند.
جالب است بدانید که این حمام در دو دوره مختلف ایلخانی و تیموری ساخته شده و همین موضوع باعث شده که از ارزش بسیار زیادی برای باستان شناسان و تاریخ شناسان برخوردار باشد. اگرچه به نظر می رسد این حمام به دلیل طراحی خاصی که دارد، خصوصی بوده، اما شواهد نشان می دهد که یک حمام عمومی بوده که اهالی منطقه از آن استفاده می کرده اند.
آشپزخانه، مهمان‌سرا و اندرونی خانه اعیانی
بخش دیگری از خانه اعیانی کیش شامل آشپزخانه، مهمان سرا (محل پذیرایی از مهمانان) و اندرونی (محل سکونت زنان) بوده است. سمت راست ورودی خانه، اتاقی دیده می شود که محل دیدار و پذیرایی از مهمان ها بوده است. در امتداد راهرویی که از کنار این اتاق می گذرد، به حیاط مرکزی می رسیم که سایر اتاق ها در محیط آن قرار داشته اند.
هر یک از این اتاق ها کاربرد خاصی داشته و با سبک زندگی در جزیره سازگار بوده است. انباری، اتاق های محل زندگی زنان و سرویس بهداشتی در این اتاق ها جای گرفته بود. همچنین از بقایای پلکان هایی که در حیاط مرکزی دیده می شود، می توان نتیجه گرفت که این پلکان به طبقه دوم عمارت منتهی می شده است.
طاق‌های سنگی و دیدنی‌های معماری خانه اعیانی کیش
یکی از جذاب ترین بخش های خانه اعیانی که هنوز به خوبی قابل مشاهده است، طاق های سنگی و دالان های آن است. این طاق ها که به سبک معماری دوران ایلخانی ساخته شده اند، نمایانگر هنر و مهارت معماران آن دوره هستند. همچنین در زیر خانه، دالان های بزرگی وجود دارد که شبیه به راه های زیرزمینی است و احتمالاً در زمان جنگ برای در امان ماندن افراد خانه استفاده می شده است.
جالب توجه است که در این خانه، سیستم پیچیده ای از کانال های افقی و عمودی و چاه هایی در گوشه و کنار وجود دارد که کاربرد دقیق آنها هنوز مشخص نیست. برخی از باستان شناسان معتقدند که این ساختار برای فعالیت صیادی و دسترسی آسان به دریا ایجاد شده است، در حالی که برخی دیگر آن را کانالی برای فرار در مقابل هجوم دشمنان می دانند.
گشت و گذار در خانه اعیانی کیش
بازدید از خانه اعیانی کیش تجربه ای متفاوت از سایر جاذبه های گردشگری کیش است. این مکان تاریخی برخلاف مجتمع های تجاری و تفریحی مدرن جزیره، آرامش خاصی دارد و شما را به سفری در تاریخ می برد. برای داشتن بازدیدی لذت بخش از این مکان تاریخی، توصیه می شود:
- بهترین زمان برای بازدید، فصل های پاییز، زمستان و بهار است که هوای کیش خنک تر است.
- در صورت بازدید در تابستان، ساعات اولیه صبح یا اواخر عصر را انتخاب کنید تا از گرمای هوا در امان باشید.
- کفش مناسب پیاده روی به پا کنید، زیرا زمین این مکان ناهموار است.
- حتماً دوربین عکاسی همراه داشته باشید تا از مناظر زیبای معماری و چشم انداز دریا عکس بگیرید.
- اگر به تاریخ علاقه مند هستید، پیش از بازدید، اطلاعاتی درباره تاریخ کیش و شهر حریره مطالعه کنید.
- حتماً از بخش های مختلف خانه مانند حمام، طاق ها و دالان ها بازدید کنید.
- به منظور حفظ این میراث تاریخی، از نوشتن یادگاری روی دیوارها و آسیب رساندن به بنا خودداری کنید.
هزینه ورود به خانه اعیانی کیش
بازدید از خانه اعیانی رایگان است و محدودیت زمانی برای آن وجود ندارد، اما پیشنهاد می شود حداقل یک تا دو ساعت برای گشت و گذار در این مکان تاریخی و شهر باستانی حریره در نظر بگیرید. اگر قصد رزرو تور کیش را دارید، می توانید از تورلیدر خود بخواهید که بازدید از این مکان تاریخی را در برنامه سفر شما قرار دهد.
جاذبه‌های گردشگری نزدیک به خانه اعیانی کیش
در اطراف خانه اعیانی کیش، جاذبه های گردشگری دیگری نیز وجود دارد که می توانید در یک برنامه یک روزه از آنها بازدید کنید. برخی از این جاذبه ها عبارتند از:
شهر باستانی حریره کیش
شهر باستانی حریره که خانه اعیانی در آن واقع شده، خود یک جاذبه گردشگری مهم است. این شهر که قدمتی بین اواخر دوره ساسانی و اوایل دوران اسلامی دارد، حدود ۱۲۰ هکتار وسعت داشته و روزگاری شهری بزرگ و آباد در منطقه بوده است. در این شهر باستانی علاوه بر خانه اعیانی، آثار تاریخی دیگری چون مسجد باستانی، قنات و حمام به چشم می خورد که هر کدام ارزش بازدید را دارند.
کمی آن طرف تر در محوطه شهر حریره، روی تپه ای بلند لوله توپی قدیمی به چشم می خورد که مربوط به زمان تسلط پرتغالی ها بر جزیره کیش است. نکته جالب درباره این توپ، نشانه گرفتن آن به سمت خانه اعیانی است که می تواند نشان دهنده اهمیت این خانه باشد.
آب‌انبار تاریخی کیش
آب انبار تاریخی کیش در حاشیه جنوب غربی شهر باستانی حریره قرار دارد و تنها ۱٫۵ کیلومتر با خانه اعیانی فاصله دارد. آب انبارها در گذشته به منظور ذخیره آب استفاده می شدند، اما امروزه به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری کیش شناخته می شوند. این آب انبار که یکی از قدیمی ترین آب انبارهای ایران است، دارای معماری زیبا و منحصر به فردی است که بازدید از آن را برای علاقه مندان به تاریخ و معماری جذاب می کند.
شهر زیرزمینی کاریز
شهر زیرزمینی کاریز یکی دیگر از جاذبه های گردشگری تاریخی نزدیک به خانه اعیانی کیش است که در فاصله ۳ کیلومتری آن قرار دارد. این شهر زیرزمینی که در اصل یک قنات قدیمی بوده، دارای سقف های مرجانی زیبا و هوای خنکی است که بازدید از آن را در روزهای گرم سال دلچسب می کند. کاریز کیش دارای تونل هایی به طول ۱۰ کیلومتر است که ۲٫۵ کیلومتر آن برای بازدید عموم آماده شده است.
اقامت در نزدیکی خانه اعیانی کیش
اگر قصد دارید چند روزی را در نزدیکی خانه اعیانی کیش اقامت داشته باشید، هتل های متعددی برای رزرو هتل ، در فاصله مناسبی از این مکان تاریخی قرار دارند. اگرچه به دلیل موقعیت شهر باستانی حریره در شمال جزیره، تعداد هتل های نزدیک به آن محدود است، اما فاصله هتل های مرکز شهر تا این مکان تاریخی کمتر از ۱۰ کیلومتر است و می توان به راحتی با تاکسی یا خودروی شخصی به آن دسترسی داشت.
برای رزرو هتل در کیش، می توانید از خدمات آنلاین سایت پرشین هتل استفاده کنید و با مقایسه قیمت، امکانات و موقعیت هتل ها، مناسب ترین گزینه را برای اقامت خود انتخاب کنید. همچنین می توانید با خرید رزرو تور از یک آژانس مسافرتی معتبر، علاوه بر اقامت، از خدمات ترانسفر فرودگاهی، گشت های تفریحی و بازدید از جاذبه های گردشگری کیش از جمله خانه اعیانی بهره مند شوید.
چالش‌های حفاظت از خانه اعیانی کیش
متأسفانه خانه اعیانی کیش با چالش های جدی در زمینه حفاظت و نگهداری مواجه است. مهمترین خطری که این بنای تاریخی را تهدید می کند، فرسایش ناشی از عوامل طبیعی مانند باد، باران و رطوبت دریا است. از آنجا که این خانه در مجاورت دریا قرار دارد، رطوبت و نمک موجود در هوا به مرور زمان باعث فرسایش مصالح آن می شود.
علاوه بر این، عدم رسیدگی و مرمت مناسب نیز از دیگر مشکلات این بنای تاریخی است. متأسفانه تاکنون برنامه جامعی برای مرمت و بازسازی خانه اعیانی اجرا نشده و بسیاری از بخش های آن در حال تخریب هستند. همچنین نبود نظارت کافی بر بازدیدکنندگان و امکان دسترسی آزادانه به تمام بخش های خانه، احتمال آسیب رسانی به این بنای تاریخی را افزایش می دهد.
برای حفاظت از خانه اعیانی کیش چه باید کرد ؟
برای حفاظت از این میراث ارزشمند فرهنگی، نیاز به برنامه ریزی جامع، تخصیص بودجه مناسب و همکاری سازمان های مرتبط مانند سازمان میراث فرهنگی و سازمان منطقه آزاد کیش است. همچنین آموزش گردشگران و افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت حفاظت از آثار تاریخی می تواند در حفظ این بنای ارزشمند مؤثر باشد.
امید است با توجه بیشتر به این بنای تاریخی ارزشمند، شاهد حفظ و مرمت اصولی آن باشیم تا نسل های آینده نیز بتوانند از این گنجینه فرهنگی و هنری بهره مند شوند. اگر قصد سفر به کیش را دارید، حتماً بازدید از خانه اعیانی را در برنامه سفر خود قرار دهید و با رزرو هتل کیش از طریق پرشین هتل، اقامتی راحت و لذت بخش در این جزیره زیبا داشته باشید.
