کاخ توپکاپی استانبول یا کاخ توپ قاپی مهم ترین جاذبه در شهر قسطنطنیه و یکی از مراکز تفریحی و گردشگری استانبول است. کاخ توپکاپی اولین کاخ ساخته شده به دست پادشاهان عثمانی بوده که فوق العاده مجلل و وسیع می باشد. در سنه 1453 میلادی بعد از فتح این شهر بود که سلطان محمد دوم دستوری مبنی بر ساخت کاخی مجلل صادر کرد تا مقر فرماندهی اش باشد.
پادشاه در زمان مدت ساخت کاخ توپکاپی، در یک کاخ کوچکتر که اکنون تبدیل به دانشگاه شهر استانبول شده است اقامت داشت. این کاخ باستانی در منطقه فاتح استانبول قرار گرفته که یکی از تاریخی ترین نقاط شهر استانبول است. زمانی که ساخت کاخ به سرانجام رسید، کاخ جدید نام گرفت و آن کاخ کوچک به کاخ قدیمی نامگذاری شد.
کاخ جدید به دلیل وجود توپ هایی در جلوی دروازه آن، مورد پسند مردم قرار نگرفت و مردم محلی آن را به نام کاخ توپ کاپی خواندند و وجه تسمیه آن نیز بر اساس همین توپ ها است. نکته جالب توجه اینجا است که در جنگ های سلاطین عثمانی این توپ ها نقش مهمی در پیروزی جنگ داشته اند. در ادامه با مجله گردشگری پرشین هتل همراه شوید تا این قصر با شکوه را بیشتر بشناسید.
پلان معماری کاخ توپکاپی استانبول
کاخ توپکاپی استانبول در زمان خودش بزرگ ترین کاخ در جهان بوده که به نوعی می توان گفت شهری کوچک در دل شهری بزرگ بوده است. دیوار های این کاخ طولی بالغ بر 5 کیلومتر دارند و مساحت داخلی آن در زمان ساخت خودش به 700 هزار متر مربع می رسید.
بعد ها به دلیل ساخت و ساز های پادشاهان دوره های مختلف عثمانی در داخل حیاط قصر توپ کاپی، رفته رفته مساحت آن به 80 هزار مربع تنزل یافت. اما همین ساخت و ساز ها سبب شد تا ساختمان آن به شکل هزار تویی دیده شود.
کاخ توپکاپی استانبول با توجه به منطقه، معماری خاورمیانه ای دارد و به وضوح می توان معماری اسلامی را در این کاخ مشاهده کرد. ساخت اولیه بنا مانند یک کیوسک همراه دنباله (بنایی خاص با ایوانی وسیع) است که ساخت آن در سال 1472 میلادی به پایان رسید. دروازه مهم و ورودی اصلی کاخ که مشهور به دروازه سلطنتی یا باب همایون است، بر روی مسجد ایا صوفیه بازگشایی می شود.
عمارت توپکاپی استانبول باروهای بسیار بلندی را بنا نهاده که در دروازه دوم جای گرفته اند و به نام های دروازه درود و باب السلام شناخته می شوند. کار ساخت این باروها و دروازه در سال 1478 به پایان رسید و بخش های مهم دیگری همچون دروازه سوم که باب السعد نام دارد که به روی خزانه داری بازشگایی می شود.
قصر توپ کاپی استانبول در اولین سال های فعالیت خود 700 تا 800 نفر را درون خود ا داده بود که بعد ها با گسترش جمعیت و در طول چند قرن به 5000 نفر در روزهای معمول و 10000 نفر در روزهای خاص و جشن ها رسید. البته تخمین زده می شود که این تعداد جمعیت بیشتر به ینی چری ها اختصاص داشته است.
حرم سرای کاخ توپ قاپی، محلی برای همسران و فرزندان شاه
حرم سرای کاخ توپ قاپی مکانی برای نگهداری مادر شاه، همسران عقدی شاه، همسران عقد موقت شاه، فرزندان شاه و ... است که شامل 400 اتاق است. سرپرستی و حفاظت از تمام مواردی که ذکر شد بر عهده خواجه های سیاه می باشد که البته اتاق هایی مخصوص آنان نیز در کاخ وجود دارد. حرم سرای سلطان احمد اول و دیگر پادشاهان عثمانی تا قبل سلطان مراد سوم، در کاخ قدیمی زندگی می کرده اند که بعد ها به دستور سلطان مراد به قصر توپ کاپی انتقال یافتند.
از دیگر اجزایی که در حرم سرای کاخ توپ قاپی وجود دارد می توان به اتاق های مخصوص ختنه اطفال پسر، اتاق زایمان، اتاق ویژه سلطان و حمام های ترکی اشاره کرد که یک قسمت آن مخصوص مادر و همسران سلطان و قسمت دیگر برای کنیزان قابل استفاده بود. 474 نفر، جمعیت بانوانی بود که در این حرمسرا خدمت می کردند. در حال حاضر حرمسرا تبدیل به موزه ای شده که هزینه ورودی آن جدا از هزینه ورودی کاخ می باشد.
قصر توپ قاپی استانبول در چه زمانی تبدیل به موزه شد؟
مصطفی کمال آتا تورک، نامی که برای مردم ترکیه قابل ستایش است، زیرا این مرد بزرگ بنیانگذار جمهوری ترکیه بود و از کسانی محسوب می شد که در استقلال ترکیه نقش موثری داشت. در سال 1924 میلادی آتا تورک دستور داد تا کاخ توپ قاپی تبدیل به موزه شود تا مردم از تاریخ و تمدن ترکیه بیشتر آگاه شوند.
سالن ها و مکان های متعددی در این کاخ هستند که فاقد صندلی یا دیگر تزئینات می باشند که باز هم برای گردشگران جالب است. زمانی که وارد کاخ شوید می توانید از تمام اجزا، معماری و ... آن عکسبرداری و فیلمبرداری کنید، ولی به یاد داشته باشید که از مکان هایی نظیر سالن خزانه داری، بخش نگهداری لباس های فاخر سلطان، آثار مقدس مانند قرآن و ... اجازه گرفتن عکس و فیلم نخواهید داشت.
معرفی دروازه های کاخ توپکاپی استانبول
زمانی که شما داخل کاخ شوید باید از دروازه اول یا همان دروازه اصلی وارد شوید. جالب است بدانید، هنگامیکه پادشاه از جنگ بر می گشت تنها فقط او حق داشت سوار بر اسب و جلوی سپاه داخل شود و دیگران با پای پیاده باید داخل کاخ می شدند.
پارک زیبای داخل کاخ از قسمت های مختلفی تشکیل شده که از جمله آن می توان به کلیسای ایرنه هاجیا، مرکز ضرب سکه به نام ایمپریال مینت، موزه باستان شناسی و ... اشاره کرد. قبل از ورود به دروازه باب السلام که دروازه دوم است، غرفه های سوغاتی، گیشه فروش بلیط، دفتر موزه و ... در سمت راست شما قرار دارند.
دروازه درود یا باب السلام
حال که با دروازه اصلی کاخ آشنا شدید، نوبت به دروازه درود یا همان دروازه دوم می رسد که تنها فقط سلطان و خدمه او حق عبور از آن را داشتند. وجه تسمیه این دروازه به این دلیل است که هر کسی جز سلطان، باید قبل از ورود به داخل کاخ سلطان را سلام و ستایش می نمود و سپس وارد می شد. به عبارت ساده تر این دروازه برای استفاده عموم ساخته نشده بود. زمانی که شما وارد دروازه دوم شوید با تمهیدات امنیتی مواجه خواهید شد که بازرسی بدنی و چک کردن بلیط از جمله آن ها است.
دومین حیاط قصر توپ قاپی که به حیاط ایوان معروف است، 2 ماکت کوچک از قصر و یک نقشه از مرز گشایی عثمانی ها در سمت راست وجود دارند که وارد شوید با آن ها رو به رو خواهید شد. از زیبایی های این حیاط آشپزخانه وسیع آن است که بیش از 1000 آشپز مشغول به طبخ غذا برای 10000 نفر از کارکنان کاخ بوده اند. البته ظروف نقره و ظروف چینی ساخت ژاپن در قسمت های مختلف این اشپزخانه به چشم می خورد.
در فراسوی دیگر حیاط (سمت چپ حیاط) ساختمان دیوان وجود دارد که مکان شور و مشورت وزیران و صدر اعظم شاه بوده است. بدین گونه که صدر اعظم سلطان مسائل روزانه سیاسی را با مشاوران خود مطرح می کرد و سپس آن نظر ها را به سلطان ارائه می داد. خزانه دیوان نیز اکنون به نمایشگاه سلاح سربازان عثمانی بدل شده است. برج عدالت نیز بر بالای دو بنا ساخته شده که چشم اندازی از ساحل بسفر دارد.
دروازه سعادت، دروازه شادی های سلطنتی
بعد گذر از این دروازه ها به دروازه سوم خواهید رسید که سعادت نام دارد و وجه تسمیه آن، شادی های سلطنتی سلطان همراه خانواده اش بوده که در این مکان به پا می شده است. زمان برپایی جشن، سلطان به جایگاه خود تکیه زده و خانواده اش نیز در اطراف آن نشسته اند و مشغول خوردن و نوشیدن و پایکوبی هستند. خواجه های سفید پوست، مسئول حفاظت از دروازه بودند و کسی بدون اذن سلطان اجازه ورود به دروازه سعادت را نداشت.
حیات اندرونی، سومین حیاتی است که در آن پادشاه، سفیران خارجی را می پذیرفت و با آنان وارد گفتگو می شد. اولین ساختمانی که مشاهده خواهید کرد، اتاقی خیره کننده است که مبل و ساعت و تزئینات سلطنتی آراسته شده بود تا سفیران خارجی از این همه شکوه و جلال حیرت زده شوند.
اشیاء های موجود در کاخ توپکاپی استانبول
مسلماً کاخ به این عظمت و زیبایی دارای اشیاء گران بهایی است که به خوبی از آن ها محافظت می شود. مهم ترین اشیاء موجود در این مجموعه، الماسی زیبا و بزرگ است که وزن آن به 86 قیراط می رسد که به قاشق چی معروف است. از دیگر اشیاء موجود در این قصر می توان به خنجر توپ قاپی، زمرد بسیار بزرگ، تخت های پادشاهی مطلا، جاشمعی های زیبا از جنس طلا که نماد جان مقدس تعمید دهنده دارند و ... اشاره کرد.
آثار مقدسی که پیش از این در بالای مطلب توضیح داده بودیم ارزش بالایی دارند که برخی از آن ها مربوط به پیامبر اسلام (ص) هستند. موی حضرت محمد (ص)، دندان، لباس و جای پای این بزرگوار از جمله آثار مهم مذهبی این مجموعه هستند.
نگهدارنده سنگ سیاه مربوط به کعبه، شمشیر خلیفه های نخست اسلامی و ... از دیگر آثار مذهبی کاخ توپ کاپی هستند. سالن های دیگری در این موزه وجود دارند که نگاره هایی از سلطان، ساعت های عتیقه، مینیاتور های ظریف و ... درون آن ها قرار گرفته است.
باغ شخصی سلطان در حیاط سوم کاخ توپ کاپی استانبول
حال که از 3 دروازه این کاخ زیبا عبور کردید نوبت به باغ شخصی سلطان می رسد که سرشار از درختان و گل های زیبا است که چشمان هر گردشگری را خیره می کند. اتاقک هایی در این باغ وجود دارد که هر کدام برای هر شخص در نظر گرفته شده که نام آن ها اتاقک صوفی، اتاقک روان، اتاقک بغداد و ... می باشد.
هرکدام از این اتاق ها نمایی از شاخ طلایی را به گردشگران تور استانبول نشان می دهند. تمام اتاق های کوچک نامبرده شده در 17 قرن بعد از میلاد مسیح بنا شده اند که با بهترین کاشی ها و مروارید های بزرگ بر روی چوب، آراسته شده اند. مسجدی کوچک نیز در این حیاط وجود دارد که در نوع خود جذاب است.
آدرس و قیمت ورودی کاخ توپکاپی استانبول
این قصر مجلل و با شکوه در منطقه فاتح، محله سلطان احمد قرار گرفته که بیشتر هتل های استانبول در آن قرار دارند و منطقه امینونو در چند قدمی آن قرار گرفته است. کاخ توپ قاپی در تمام ایام هفته جز سه شنبه ها از ساعت 9 تا 5 عصر جهت بازدید عموم باز می باشد.
قیمت ورودی کاخ توپ کاپی استانبول 285 لیر ترکیه می باشد که این قیمت هزینه ورودی به حرمسرا، خود کاخ و دیگر بخش های آن است. اگر هم به صورت جداگانه خواهان دیدن بخش های کاخ هستید می توانید بلیط هر یک را تهیه کنید. برای بازدید از حرمسرا نیز باید مبلغ 100 لیره بپردازید تا با محل زندگی همسران شاها و کنیز و خواجه هایش آشنا شوید.
مکان های نزدیک کاخ توپکاپی
به دلیل موقعیت مکانی این قصر در محله فاتح، بسیاری از جاهای تاریخی استانبول در مجاورت همین کاخ قرار دارند که در ادامه به شرح آن ها پرداخته ایم.
مسجد سلطان احمد استانبول
مگر می شود به استانبول بروید و از مسجد سلطان احمد استانبول بازدید نکنید. این مسجد دقیقا در مقابل مسجد ایاصوفیه واقع شده و از نظر معماری، تشابه زیادی با کلیسای ایاصوفیه دارد. جهت بازدید از این مکان تاریخی باید در زمان هایی غیر از روز جمعه و برپایی نماز بروید.
بازار بزرگ استانبول
یکی دیگر از جاهای دیدنی استانبول در اطراف قصر توپکاپی، بازار بزرگ استانبول مشهور به کاپالی چاریشی است. در این بازار هرچه نیاز داشته باشید را می توانید تهیه کنید و بهترین سوغات استانبول نظیر مس، فرش، پارچه و ... را از غرفه های آن خریداری نمایید.