کاخ عالی قاپو اصفهان، عمارت بی مثال عصر صفوی

کاخ عالی قاپو اصفهان، مکانی فوق العاده جالب و دیدنی که ساختمان آن بعد 400 سال هنوز هم استوار و پا برجا است. این ساختمان زیبا عمارت بی مثال عصر صفوی در شهر اصفهان است که از معماری فوق العاده ای خیره کننده ای برخوردار می باشد. این عمارت در میدان نقش جهان اصفهان قرار گرفته و به بسیاری از هتل های اصفهان نیز دسترسی دارد. اگر به دنبال رزرو هتل یا رزرو تور اصفهان هستید، پیشنهاد می کنیم کلیک کنید.

کاخ عالی قاپو اصفهان در واقع دولتخانه ی دربار صفوی بوده که تمامی وزیران و البته خود شاه، در آن به گپ و گفت های سیاسی می پرداخته اند. این بنای مهم که یکی از مراکز تفریحی و گردشگری اصفهان محسوب می شود، به دستور شاه عباس صفوی ساخته شد که ساخت آن از سال 973 هجری شمسی آغاز و در سال 977 هجری شمسی به اتمام رسید.

مقاله مرتبط: راهنمای مسافر اصفهان

مراحل ساخت کاخ عالی قاپو اصفهان

کاخ عالی قاپو اصفهان که اکنون قابل رویت است، در بازه های زمانی مختلف تشکیل شده که در ادامه به این مراحل اشاره می شود. عمارت عالی قاپو در مرحله اول تنها شامل ورودی بناها و عمارت های شاهی می شد و به دلیل گذشت زمان و ازدیاد جمعیت، تصمیم برآن شد تا کاخ را گسترش دهند.

کاخ عالی قاپو اصفهان به دلیل افزایش جمعیت و مهم جلوه نمودن ساختمان حکومتی، طبقات سوم، چهارم و نیم طبقه پنجم طراحی و ساخته شدند. در قسمت سوم ساخت عمارت، آخرین طبقه کاخ ساخته شد که اکنون به سالن موسیقی معروف می باشد. سپس ایوانی به طرف میدان نقش جهان طراحی گردید تا طول کاخ گسترش یابد. در آخرین مرحله نیز 18 ستون به ایوان اضافه شد تا فضای بیشتری ایجاد شود. ساخت پله های شاهی، سیستم انتقال آب به سایر طبقه های کاخ علی الخصوص حوض مسی و ... نیز از دیگر ساخته های کاخ در مرحله پنجم است.

کاخ عالی قاپو اصفهان در زمان جانشینی شاه عباس اول (شاه عباس دوم و سلیمان شاه) بیشتر مورد توجه بود و بناهای بسیاری به آن افزوده شد که این عمارت بین 70 تا 100 سال تکمیل گردید. تزئینات طبقه سوم مخصوصاً سالن موسیقی و کتیبه های نستعلیق موجود در کاخ، مربوط به پادشاهی شاه سلطان حسین (آخرین پادشاه صفوی) می شود.

معمارها، ارتفاع، تزئینات و پله های کاخ عالی قاپو

سند قابل توجهی در دسترس نیست چه کسانی معمارهای بنای عالی قاپو بوده اند، اما از آنجایی که این بنا در عصر صفوی ساخته شده می توان گفت استادان و معماران مشهوری همچون علی اکبر اصفهانی و محمد رضا اصفهانی پسر استاد حسین معروف، معمار این کاخ بوده اند. مسجد شیخ لطف الله مِیسی اصفهان و مسجد جامع اصفهان، ساخته دست این معماران هستند.

بیشتر بخوانید: مراکز مذهبی اصفهان

کاخ عالی قاپوی اصفهان ارتفاعی بالغ بر 48 متر از زمین داشته که در طی دهه های اخیر، بلند ترین ساختمان شهر اصفهان به شمار می رفته است. از نکته های جالب توجه درباره این عمارت، نماهای مختلف آن است که از هر سو یک شکل متفاوت دارد. دلیل این مسئله هم تکمیل ساختمان در طی ادوارهای مختلف است که از سمت میدان نقش جهان 2 طبقه، پشت عمارت 5 طبقه و از اطراف عمارت 3 طبقه دیده می شود که با طبقه همکف این بنا می توان گفت مجموعاً 6 طبقه است.

نمای خارجی و تزئینات بیرونی عمارت عالی قاپو شامل آجر در لچک ها (لچک به معنی قسمت هلال مانند سردر می گویند)، کاشی های 7 رنگ ظریف و زیبا و خط های اسلیمی می شود که عظمت و شکوهی خاص به بنای تاریخی و زیبای عالی قاپو داده است. نقش های زیبای شکارگاه حیوانات، گل و بته یا مینیاتورهای تصویری رضا عباسی (نگارگر و خطاط مشهور ایرانی در عصر صفوی) از تزئینات اندرونی و داخلی کاخ هستند که با ظرافتی ماهرانه خلق شده اند.

زمانی که از راه پله های کاخ بالا بروید، پنجره ای چوبی را خواهید دید که در نوع خود حائز اهمیت بوده و نقش و نگارهای مختلف جلوه ای متفاوت به پله ها بخشیده است. در این عمارت 3 پله وجود دارد که 2 تا از آن ها به صورت مارپیچ و قرینه در ضلع غربی عمارت و یک راه پله به طور پلکانی که به پله های پادشاهی هم معروف می باشد، در این کاخ قرار گرفته اند. منظور از ساخت این راه پله پلکانی، پذیرایی از اعیان و اشراف های دیگر کشورها بوده است.

وجه تسمیه عالی قاپو و نظر انگلبرت کمپفر

وجه تسمیه قصر عالی قاپواصفهان به دلیل سدرب های بلند کاخ است که معنی "عالی" یعنی سر درب و "قاپو" به معنای بللند است که جمع مرکّب این دو کلمه عالی قاپو می شود و به معنی سردرب بلند یا درگاه مرتفع است. سر درب این عمارت وصف ناپذیر از سنگ های سماقی شاخته شده که در زمان ورود به این عمارت قابل مشاهده می باشد.

انگلبرت کمپفر پزشک و جهانگرد آلمانی بود که در طی سفر به ایران و شهر اصفهان، راهی عمارت دیدنی عالی قاپو می شود و از آن بازدید می کند. نظریه وی به این شرح است: عمارت عالی قاپو دارای درگاهی مرمری است که نشان از عظمت و جلال پادشاه دارد. کسانی که بدون اجازه قصد ورود به عمارت را داشته باشند، باید زمین درگاه را بوسه می زدند تا اجازه ورود بگیرند. ضمناً باید مواظب کفش هایشان هم می بودند تا به آستانه شاهی نخورد وگرنه به شدت، مورد ضرب و شتم نگهبانان قرار می گرفتند.

وجه تمایز عمارت عالی قاپوی زیبا و آدرس

هرآنچه در شان این مکان باستانی بود ذکر کردیم، ولی الان نوبت به معرفی وجه تمایز این بنا با دیگر ابنیه های اصفهان است. اتاق موسیقی یا اتاق صوت عمارت، وجه تمایز عالی قاپوی با شکوه است که مینیاتورهای داخل آن با مهارتی خاص ساخته شده اند. در اتاق صوت انواع آلات موسیقی به شکل گچبری را مشاهده خواهید کرد که سبب می شود از منعکس شدن صدای پرندگان جلوگیری شود.

آدرس عمارت عالی قاپو اصفهان فوق العاده آسان است، زیرا در میدان نقش جهان گرفته که بیشتر آثار تاریخی شهر در این میدان جای گرفته اند. هرچند خود میدان نقش جهان به ثبت آثار یونسکو رسیده و یکی از مهم ترین جاذبه های تاریخی شهر اصفهان محسوب می گردد. در شهر زیبای اصفهان که به نصف جهان هم مشهور است، جاذبه هایی وجود دارد که شاید بیشتر از 1 ماه، زمان ببرد تا از آن ها دیدن کرد.